Blog

Sanatçılara 12 Soru: Jeffrey Blondes

25 Temmuz 2019 Prş

Serhat Cacekli, Jeffrey Blondes’e 12 soru sordu.

1- Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nda bulunan çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz?

Müzenin küratörü tarafından İç Anadolu’daki Tazlar köyünde çalışmaya davet edildim. Orada, zengin, birçok çeşitliliklere ev sahipliği yapan bir manzara keşfettim ve koleksiyon için yavaş bir zoomla yıl boyunca dört gün boyunca arazinin farklı yönlerini ortaya çıkararak zamanın ve mevsimlerin geçtiğini yakalamaya çalışacak bir proje sundum. Dört filmin her biri, doğadaki bir dokuya çok yakın odaklanmaya çalışarak başlıyor. Gün içinde tek bir yöne doğru pan ve zoom yaptıktan sonra günbatımında sona eriyor: Kışın kuzeye; ilkbaharda Doğu; yaz aylarında güneye; ve sonbaharda batıya.

Kameranın hareketleri pratikte algılanamıyor ve yine de, bizi çevreleyen birçok şey gibi, eğer sabırlı biriyseniz ve ince değişimlere dikkat etmek için yeterince yavaşlarsanız, aynı meditasyonda olduğu gibi, bakılan yerde gözlemsel bir algı haline girebilirsiniz.

2- Bu işin en çok hangi özelliğine dikkat etmemiz gerekiyor?

Bu iş iki farklı katmanda işliyor:
İzleyici yavaşlar ve düşüncelerine dalarak kendilerini doğanın “gerçek zamanı”nda yaşarken bulurlar. Aslında bu, dünya etrafınızda hızla ilerlerken siz daha yavaş hareket ediyormuş gibi duyumsamaya benzer (Bu, genellikle meditasyon yaparken, ateşi seyrederken ya da kumsalda dalgaların çarpmasını dalgaları izlerken hissedilir.) Bu durumda, genellikle arttırılmış bir gözlem hissine sahibizdir. Duyularımız yükselir. Çok daha yoğun bir şekilde duyarız, görürüz, hissederiz. Bu durumda, görüntünün evrildiğini izlediğimiz söylenebilir. Kameranın hareket ettiğini görürüz, manzara çok yavaşça uzaklaşır. Bu aynı ağaçların üzerinde ayın yükselişini izlemek gibidir.

Ya da geçici gözlemci, değişmeyen dört görüntü gibi görünen şeyin önüne geçer, bir süre bu “sürekliliği” izler ve yoluna devam eder. Gelecekte bir noktada aynı yerden ikinci kez geçince, her şeyin değiştiğinin, hiçbir şeyin olduğu gibi olmadığının farkına varırlar. Tekrar bakarlar ama elbette hareket eden hiçbir şey yoktur. Sanki bu dünyaya baktığımız pencereler sihirlidir; sanki hiç değişmeyen statik görüntüler, ikinci kez baktığımızda eskisi gibi davranmazlar.

Fazlası var! Dediğim gibi dört film yılın dört zamanında çekildi; gün her biri için farklı. Tıpkı ay ve güneşin farklı döngüleri ve zaman zaman tutulmaların oluşması gibi (yolları dünyayla aynı hizada olduğunda üst üste binerler ve birbirlerini engellermiş gibi görünürler), izlediğiniz filmler de her 210 günde bir senkronize olur. Yani, kabaca her yedi ayda bir, tüm filmler güneş doğarken tekrar birlikte başlarlar. Bu hafif uyum hareketlerini zaman içinde gözlemleyemezsiniz, ama ayın gökyüzündeki hareketi gibi, kişi onu derinlemesine hisseder, bizim gibi hepsi temel olarak doğada bu döngülere uyar. Kırsal bölgede yaşayan bizlerin belki de bu tür şeylere karşı olan farkındalığı, şehirlerde yaşayan sakinlerinin çoğundan daha fazla, ama her zaman arka planda. Artık dikkat etmek için programlanmamışız.

3- İşinizin izleyenler üzerinde nasıl bir etkisi olduğunu umuyorsunuz?

“Dikkat Çekme” adlı birkaç atölye çalışması yaptım. Faaliyetler, katılımcıları gözlemin arttığı bir durumda yaşamaya itiyor, alıştıkları hızı yavaşlatıyor. Bir ressam olarak çalışmam, esasen öznemin (manzara) önünde çalışmaktan ve tüm detayları gözlemlemek için yeterince yavaşlamaktan ibaretti - rüzgarın estiği, arıların vızıldadığı, bir dalda yavaşça sürünen bir karıncanın gözüktüğü, bir ağaç kabuğundaki renklerin farklılığı veya dallar arasındaki boşluk. Filmler izleyici için aynı etkiyi bu görme durumuna “giriş”le sağlarlar. Sık sık baksak da her zaman göremeyiz. Umarım filmlerim, insanın nadiren hissettiği bu hızda yaşamalarına yardımcı olur: Bu, doğanın hızı.

4- Bir fikri işe dönüştürme süreciniz nasıl gelişiyor?

Sanırım ilk önce dünyanın bir yönünü bir akciğer, vücut, nefes alan organizma gibi algılayarak saplantı haline geliyor. Sonra o bedenin bir yönüne ve nasıl işlediğine odaklanıyorum: gelgit, mevsimler, ormandaki ağaçların hareketi. Ve sonra, bu davranışı nasıl yakalayacağıma odaklanıyorum: gölgelerin yıl boyunca yere nasıl yansıdığını düşünüyorum; veya gelgitin sahil şeridinde nasıl içeri ve dışarı doğru hareket ettiğini. Su kütleleri bir araya geldiklerinde nasıl birleşirler, kış ve yaz gündönümlerinin gezegenin eğimi ile yaratılması nasıl işler? Sonra sık sık, çok fazla hesaplama yapıyorum. Basit bir matematik: gelgitlerin periyodikliği, günlerin uzunluğu, ağaçların yüksekliği, kamera hareketinin hızı. İşlerimin bir kısmı Fransa'da yaşadığım yere çok yakın alanlarda üretiliyor. Bu yakından tanıdığım bir manzara ve yakınlığı beni yıl boyunca ince değişimlere karşı çok hassas hale getiriyor. Burada olduğum ve yaşadığım için en uzun işlerimi burada üretme eğilimindeyim; sürekli çekim yapabiliyorum. Daha sonra, Türkiye'de olduğu gibi, bir yerin özünü dış gözlemci olarak keşfettiğimi umduğum projeler var. Genellikle bu yerler beni çekiyor çünkü özel bir tarafları mutlaka oluyor: en etkileyici gelgit, yaz aylarında en uzun gün veya kışın geceleri. Genellikle yıl boyunca bir yere birden fazla gezi yapıyorum. Bazen tek bir yolculuk yapıyorum ve doğadan, manzaralarımı, ışığı, hava koşullarını bir araya getirmesini diliyorum.

Ardından üretim başlar: kameralar, kablolar, kayıt cihazları, piller, sabit diskler, bilgisayarlar, genellikle bu elektronik donanımın nasıl çalıştırılacağını çözmenin zor olduğu bir yerin ortasında oluyorum. Ve sonra sabır. ‘Kayıt’ düğmesine basıldığında, tek yapabileceğim beklemek. Sık sık kameranın beni tek bir yerde durmaya zorlamak ve çevremi düşünmek için sadece bir bahane olduğunu düşünüyorum. Genellikle tripodun yanındaki noktaya kök salmış bir ağaç gibi hissediyorum. Hareket etmediğimi, güneş ışığına, bir çiçeğe veya bir yaprağa baktığımı veya suya çarpan yağmur damlalarına baktığım saatler geçiriyorum.

Tabii ki, çok kötü bir gün geçirebiliyorum. Işık hep aynı oluyor, ya da gök sürekli mavi renkte ya da sabit sürücü arızalanıyor ya da piller bitiyor ya da yağmur lense çarpıyor. Kötü bir günün de sürecin sadece bir parçası olduğunu ve yarın ya da ondan sonra aynı şeyi tekrar yaptığımda nihayet olağanüstü bir şey elde edeceğimi biliyorum, çünkü doğanın olağanüstü olduğunu fark edecek kadar uzun vakit geçirmek gerekiyor. Doğa zaten olağanüstü. Sadece kendinizi erişilebilir kılmak ve sabırlı olmak zorundasınız.

5- Çocukluğunuzda görsel olarak nelerden etkilendiniz?

Sanat yapmak için ilk gerçek girişimlerim fotoğrafçılıktan kaynaklandı. Karanlık odam vardı, kendi filmimi yıkadım ve kendi resimlerimi bastım. Çok erken yaşlarda dünyaya bakmaktan hoşlandığımı öğrendim. Bir röntgenciden başka bir şey olmadığım şakasını yapmayı seviyorum. Geçmişi düşündüğümde, genellikle karanlık odada olmayı, baskıyı yıkadığım tepsiyi ileri geri sallamayı ve görüntüyü yavaşça izlemeyi, sihirli bir şekilde görünmeyi düşünüyorum. Daha sonra Polaroid bir kamera kullanmaya başladım ve görüntüyü yavaşça izlemenin de aynı işlemle yapılıyor olması benim için çok önemliydi. Elimdeki film ile ileri geri sallandığımı hatırlıyorum, görüntü ile öznenin canlanmaya başladığını karşılaştırdım.

Fotoğrafçılığı resim yapmak için bıraktım ve 20 yıl boyunca manzara ile çalıştım. Aynı zamanda, sanat kitaplarını ve diğer sanatçıların resimlerini inceledim. Birkaçı hızlıca akla geliyor: Morandi, Seurat’ın çizimleri ve küçük çalışmaları, Corot, Amerikalı ressamlar Albert York ve Albert Pinkham Ryder. Her zaman küçük ve sessiz olandan etkilenmiştim. Basit, mütevazi, hassas, sessiz. Ve sonra James Turrell. Işığı görmemi sağlıyor. Çalışmalarının konusu atmosferin yoğunluğu, ışığın ve havanın fizikselliğidir.

6- Sanat izlemek için en sevdiğiniz yer neresi?

Ruhumun derinliklerinde.

Yapıtın içinden bir konuşma başlattığını söyleyebilirim. 'Benimle konuştu' derken, gerçekten demek istediğim, bu nesnenin (resim, film, kitap, senfoni) kendimle konuşmamı, dünyayı farklı hissetmemi, görmemi, düşünmemi sağladığı anlamına geliyor. Ben ve düşüncelerim arasında bir konuşma başlattı demek. Çoğunlukla, bunu gördüğümüz yer nesnenin önünde değil, dünyada olduğumuzda ve daha önce gördüğümüz, okuduğumuz, duyduğumuz şeye geri döndüğümüzde. Işığı birkaç nesneye çarptığını gördüğümde ve onları bu tabloyla bilgilendirildiği şekilde görüyorum, Morandi’nin vazolarını gördüm… “Evet! Bunu şimdi anlıyorum. Bunu Morandi’nin gözünden görüyorum! Sanatı görmenin heyecan verici bir yolu.

7- Stüdyonuzdaki en vazgeçilmez şey nedir? Marie Kondo'nun ifadesiyle, sizde hangi eşyalar "neşe uyandırıyor”?

Stüdyom açık havada. Yanımda getirdiğim en önemli şey benim görüşüm. Bakmak ve nihayet görmek, bu sevinç uyandırıyor. Bu ve zaman. Açıkladığım duruma ulaşmak için zaman vazgeçilmez bir unsur. Aceleniz varsa, yapamazsınız.

8- Ses ve müzikle ilişkiniz nasıl? İlham almak için ne dinlersiniz?

Bilerek işimde ses kullanmıyorum. Sesin yokluğu, izleyiciyi öne doğru eğilmeye ve katılmaya zorlayan bir şey. Kendi tecrübelerini de beraberinde getiriyorlar.

Ne dinlerim: cıvıl cıvıl kuşlar, vızıldayan arılar, su sesleri. Sadece uzaktaki kırsal yerlerde değil. Atölyelerimden birinde, öğrencilerime yoğun bir tren istasyonunun önündeki plazada yavaş bir yürüyüş meditasyonu yaptırdım. Bir saat kadar hareketsiz kaldım ve eskiz defterime duyduğum her şeyi not ettim. Yuvarlanan bir valizin tekerlekleri, bir otobüsün frenleri, tepeden uçan bir uçak, yabancı bir dilde bir konuşma yaklaşıyor, sonra uzaklaşıyor, daha sonra topuklu kadının ayak sesleri.

John Cage, “İki dakika sıkıcı bir şey varsa, dört dakika dinleyin. Hala sıkıcıysa, sekiz.
Sonra on altı. Sonra otuz iki. Sonunda kişi o şeyin hiç de sıkıcı olmadığını keşfeder.”

9- 21.yüzyılda sanatçı olmak sizce ne anlama geliyor?

Bugün sanatçıların, mağara duvarların boyadıkları zamandan veya Rönesans’taki bakış açılarından daha farklı olduğunu düşünmüyorum. Bazıları problem çözücüler, bazıları manevi bir yerden çalışıyor, bazıları politik. Hep öyleydi ve bugün de öyle.

10- Size verilen en iyi tavsiye nedir?

“Kapa çeneni ve boya, aptal.” Virgülün o cümlenin neresinde olduğunu asla bilmiyordum. “Kapa çeneni ve aptalı boya” anlamına gelebilirdi. Her iki durumda da, hocam bana işime devam etmemi söyledi. Kelimeler görsel sanatçıların çalıştığı mecra değil. Bir yazar romanını resimlerle açıklamak zorunda kalırsa, yazar olarak başarısız olmuş demektir. Görsel sanatçının işi, iyi yapıldığında, sanat eserinde her şeyi söylenebilecek en iyi şekilde söyler. Başka bir şey bir yaklaşımdır. Aksi halde, eğer kelimeler duvarda astığımı en iyi şekilde açıklarsa, o zaman ben bir yazar olmalıydım.

11- Sanat dünyasını yeni katılan biri için nasıl tarif edersiniz?

Her dünyadaki gibi sanat dünyasında farklı parçalar var. Bir şeyleri yaptığınız kısım var, o zaman bir kez yapılan bu şeylerin, eğer şanslıysanız, başkalarının sahip olmak isteyeceği nesneler haline geldiği kısım var. İnsan bu iki dünyayı asla karıştırmamalı. Sadece insanlar istedikleri için bir şeyler yapmaya başlarsa, çok kişisel ve özel bir seviyede, çok özel ve kişisel olması gereken şeylerin güzelliğini yok edecektir. Bu iki dünya arasındaki duvar sağlam, yüksek ve kalın olmalıdır. Bir sanatçının yaşamının en güzel yanı, kişisel ve özel bir şeyi takıntılı hale getirmek ve insanların buna yanıt verdiğini ve aslında bir şekilde evrensel olduğunu bulmaktır.

12- Bir galerici / küratör / sanat koleksiyonerinin yapmanızı istediği en garip şey ne olmuştu?

Garipti, ama aynı zamanda başıma gelen en iyi şeylerden biriydi: New York'ta bir galeri direktörüne bir proje teklif etmiştim, anlaşamadık: Bir gölün üzerinde bir ağacın 52 resmini yapmak için bir yıl geçirmek istedim. Hayır dedi. Çeşitliliği seviyordu ve duvara 52 tane aynı resimden koymak istemedi. Tabii ki özdeş olmayacaklarını, güzelliğin yılın gelişmesi ve resimlerin mevsimlerin geçmesiyle haftadan haftaya ince farklar olacağını iddia ettim. Israr etti - reddetti. Ama sonra bir yorum yaptı: “Eh, eğer zamanınızı boşa harcayacaksanız, insanların en azından ilginç bulabileceği bir yapım ‘belgeseli’ çekebilirsiniz.’ Ben kendi kendime düşündüm, “Konu ben değilim. Kimse beni resim yaparken görmek istemiyor. Ama, ağacı her hafta bir saatliğine çekebilirim. İnce değişimleri ve sudaki yansımaları gösterebilirim, bir 'ağaç' üçgeni oluşturabilir, ağacı ve filmin resmini çizebilirim ve yan yana koyabilirim. 52 saatlik herhangi bir film yapan birini tanımıyorum. Apple, bir araya getirip sergilemenin bir yolunu bulmama bile yardım etti. Bu 15 yıl önceydi. Manzara resimleri yapmayı çabucak durdurdum ve şimdi 40'tan fazla uzun biçimle film çekmiş oldum. Bazıları 9 saat "kısa"lığında; bazıları 72 saat kadar uzundur. Her biri, en azından benim için hipnotik.

YAZAR HAKKINDA
San Francisco'da yaşayıp çalışan küratör ve sanat yazarı Serhat Cacekli, Collective Cukurcuma’nın bir üyesi. Istanbul Art News, Milliyet Sanat ve XOXO the Mag gibi yayınlara yazıları ve röportajlarıyla katkıda bulunan Cacekli, Koç Üniversitesi Fizik ve Matematik bölümlerinden mezun olmuştur ve yüksek lisans eğitimine Yeditepe Üniversitesi Sanat Yönetimi bölümünde devam etmektedir. Küratörlüğünü üstlendiği sergiler arasında Hayaletler (Red Bull Art Around Arnavutköy, 2018), Survival Kit (Cultural Transit Foundation, Yekaterinburg ve Space Debris, İstanbul, 2017), Grid (Mixer, 2016), Printed’15 (Mixer, 2015), 31KiLO (Künstlerhaus Dortmund, 2014) yer almaktadır.

Sayfayı Paylaş

ÖNCEKİ YAZI

Başrolde Yaşayan Doğa

11 Temmuz 2019 Prş

Doğayla belki de en içe içe olduğumuz yaz aylarında, tabiatla farklı yöntemler aracılığıyla ilişki kuran sanatçıların işleri de Borusan Contemporary’nin koleksiyon sergilerinde izleyicilerini karşılıyor.

SONRAKİ YAZI

Sohbetler: Margot Norton

29 Ağustos 2019 Prş

Borusan Contemporary’de 2018’de gerçekleştirilen, “Mika Tajima: Esir” sergisinin misafir küratörü.

Borusan Contemporary,
Borusan Kocabıyık Vakfı'nın Müzecilik, Koleksiyon, Tanıtım, Eğitim, Öğretim İktisadi İşletmesi'dir.

Kişisel Verilerin Korunması
Çerez Politikası

© Borusan Contemporary, 2024.